Voor de Nederlandstalige versie, zie onder.


« Non !

islamisme n’est pas

le seul mot qui a mal tourné :

y en a plein d’autres ! »


pour secourir les mots dont le sens s'est fourvoyé…

et contre l’amalgame islam – violence


est une performance sous forme de manifestation organisée par le

Collectif MANIFESTEMENT

avec le soutien ponctuel de :


La manifestation poursuit 3 objectifs :


Objectif 1 : secourir les mots dont le sens s’est fourvoyé

Objectif 2 : découvrir les sens anciens ou moins courants des mots

Objectif 3 : renvoyer dos à dos islamophobie et intégrisme



OBJECTIF 1

Pour la première fois dans l’histoire, descendre dans la rue pour s’insurger, dans un maximum de langues, contre l'évolution regrettable du sens de certains mots. Il est en effet des mots qui avaient un chouette départ dans la vie, des mots jolis, délicieux, éclairants ou prometteurs, des mots qui font rêver, rire ou réfléchir, des mots à l’origine fabuleuse, assurés d’un grand destin ou riches de tout un monde… mais que l’usage a dévoyés, salis, banalisés, édulcorés, vulgarisés, affadis, simplifiés, gâchés, galvaudés, usés, bref, trahis.

Les langues n’arrêtent pas d’évoluer et, très souvent, le sens des mots emprunte une direction dont on ne peut que se féliciter. A titre d’exemple, le verbe travailler s’est d’abord appliqué à un condamné soumis à la torture, à une femme dans les douleurs de l’enfantement et à une personne à l’agonie! Mais, force est de constater que le sens de beaucoup de mots a péjoré lamentablement. Sans verser dans quelque nostalgie aux parfums passéistes, on peut s'élever contre le vandalisme dont la langue est la victime ici et là. Rester les bras croisés devant semblables dégradations tient d'une irresponsable négligence. Pire, en refusant de voler au secours des mots mal traités, on se rend complice de crime contre le bon sens et coupable de non assistance à mot en danger!

L’état présent du langage n’est pas une fatalité qu’on doit accepter sans broncher mais un état parmi tous les autres possibles.

Sur l’évolution de leur sens, les mots, après tout, ont leur mot à dire. Et au regard des services qu’ils nous rendent, ils méritent qu’on leur prête main forte, fasse entendre leur voix, leur manifeste notre solidarité. C’est aussi un moyen original d’exprimer ce qu’on a sur le cœur, dans le ventre, derrière la tête et… au bout de la langue !


OBJECTIF 2

Réveiller la mémoire des sens anciens, oubliés ou négligés d’un mot, donner le goût de l’origine souvent inattendue et poétique des mots, partager le plaisir de l’évolution logique, chaotique ou saugrenue du sens des mots.

Comment participer ? Prendre un mot dont le sens courant est neutre, banal, voire péjoratif ou dépréciatif, et vérifier dans un dictionnaire si le mot n’a pas (eu) un premier sens beau, surprenant, positif, fantastique. Quand vous avez trouvé le mot que vous voulez « parrainer », réalisez un panneau intitulé :

« Le mot X se révolte : »

et où vous expliquez d’une manière ou d’une autre en quoi ce mot a mal tourné à vos yeux. Précisez également si possible à quelle époque s'est produit le regrettable changement. Et vous êtes prêt à vous joindre à la manifestation le 20 janvier 2008. N'oubliez pas qu'un panneau a 2 côtés et que vous avez 2 mains : chacun peut donc venir avec plusieurs mots qui ont mal tourné.

Nous recommandons les dictionnaires en ligne et gratuits suivants, pour :

-) le français : atilf.atilf.fr
-) le néerlandais : gtb.inl.nl/?owner=WNT
-) le russe : dic.academic.ru/dic.nsf/enc2p/350950
-) le norvégien : www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html
-) l’anglais : www.askoxford.com/results/?view
-) l’italien : www.garzantilinguistica.it
-) le portugais : www.priberam.pt/dlpo/dlpo.aspx
-) l’arabe :www.baheth.info/index.jsp
-) l’espagnol : www.rae2.es
-) le polonais : sjp.pwn.pl
-) le roumain : dexonline.ro
-) l’allemand : www.duden.de
-) le bulgare : www.bgtree.net/rechnik
-) le danois : ordnet.dk/ods

N.B. Merci de nous communiquer l’adresse de dictionnaires en ligne gratuits pour les autres langues.



Exemples de mots qui n’ont pas tenu leur promesse :


 

OBJECTIF 3

Les musulmans (ou supposés tels) souffrent de plus en plus, au quotidien, de l’amalgame qui s’installe dans nombre d’esprits en Occident entre l’islam et la violence, terroriste ou autre. Un amalgame d'autant plus fâcheux que tous les musulmans ne soutiennent pas, loin s'en faut, les violences commises de par le monde au nom de l'islam. Etrangement, cependant, ils ne sont jamais descendus dans la rue, à notre connaissance, pour dénoncer cette lente mais ininterrompue montée de l’islamophobie. En choisissant comme titre de sa performance-manifestation sur les mots qui ont mal tourné : « Non, islamisme n’est pas le seul mot qui a mal tourné : y en a plein d’autres ! », le Collectif MANIFESTEMENT veut inviter la communauté musulmane à profiter de cette manifestation pour marquer son opposition à l’islamophobie dont elle est la victime et, dans le même mouvement, à l’intégrisme islamique responsable de ce tragique glissement de sens. Un comble puisque le substantif verbal islam veut dire « paix » !


islamisme


Le panneau ci-dessus sera reproduit en grand nombre pour permettre à tous ceux qui le désirent, musulmans ou non, de dire leur opposition à cette forme pernicieuse et sournoise de stigmatisation qui empoisonne la vie de tout un chacun dans nos sociétés occidentales.

L’excellent dictionnaire de langue française, Le Robert, atteste parfaitement la « dégradation » du sens du mot islamisme. En effet, s’il est encore défini en 1985 de deux mots, sans autre commentaire :

« Religion musulmane »

cette définition est présentée aujourd’hui comme « vieillie » et une autre est proposée :

« Mouvement politique et religieux qui prône le respect ou l’expansion de l’islam intégrisme. »

Quant au mot islamophobie, son apparition dans Le Robert date de … 2006 !

 

 

 

 

***************



« Neen, islamisme is niet het enige woord

dat op het verkeerde pad is geraakt :

er zijn er vele andere ! »


Om de woorden te redden waarvan de betekenis afgedwaald is…

en voor de mentaliteitsverandering t.o.v. Islam-geweld


is een performance, in de vorm van een demonstratie, georganiseerd door het

Collectif MANIFESTEMENT

in samenwerking met


De demonstratie heeft drie doelstellingen :

Doelstelling 1 : de woorden redden waarvan de betekenis is afgedwaald

Doelstelling 2 : de oude of minder bekende betekenis van woorden achterhalen

Doelstelling 3 : de islamofobie en het integrisme opnieuw met de ruggen tegen elkaar


Doelstelling 1

Voor de eerste keer in de geschiedenis de straat op trekken om te protesteren, in zoveel mogelijk talen, tegen de spijtige evolutie van de betekenis van bepaalde woorden. Er bestaan namelijk woorden die erg schattig aan hun leven begonnen – mooie, charmante, verduidelijkende of beloftevolle woorden, woorden die doen dromen, lachen, tot nadenken stemmen, woorden die in beginsel fabelachtig waren, een groots bestaan konden leiden, een hele wereld in zich droegen. Door het gebruik zijn ze echter ontspoord, vervuild, gebanaliseerd, afgezwakt, gevulgariseerd, verweekt, vereenvoudigd, bedorven, verkwanseld, versleten, kortom, verraden.

Talen zijn voortdurend in ontwikkeling, en erg vaak neemt de betekenis van woorden een wending waarvoor je ze alleen maar kunt feliciteren. Zo werd het werkwoord bewerken – in origine voorbehouden voor de behandeling van land – in de loop der jaren ook toegepast op cijfers, en op personen die fysiek toegetakeld worden. Helaas moeten we vaststellen dat de betekenis van vele woorden in slechte zin geëvolueerd is. Zonder te vervallen in nostalgie naar een idyllisch verleden willen we het vandalisme aan de kaak stellen waarvan de taal het slachtoffer is. Onbewogen blijven bij een dergelijke degradatie zou blijk geven van een onverantwoordelijke onverschilligheid. Erger: door slecht behandelde woorden niet te hulp te schieten, word je medeplichtig aan een misdaad tegen de juiste betekenis en pleeg je schuldig verzuim tegenover een woord in nood!

De huidige toestand van de taal is geen onvermijdelijke evolutie waarbij je je alleen maar kunt neerleggen, maar slechts één situatie onder een hele resem mogelijke situaties.

Over de evolutie van hun betekenis kunnen woorden uiteindelijk best een woordje meepraten. Als je kijkt naar wat ze voor ons doen, dan verdienen ze het dat we hen een krachtig handje helpen, hun stem doen horen en onze solidariteit uiten. Het is ook een originele manier om uit te drukken wat ons op het hart en op de maag, op de lever… en op de tong ligt.


Doelstelling 2

De herinnering oproepen van de oude, vergeten of verwaarloosde betekenis van een woord, een smaak geven van de vaak onverwachte en poëtische oorsprong van de woorden, het plezier delen van de logische, chaotische of bizarre evolutie van de betekenis van woorden.

Hoe deelnemen? Neem een woord waarvan de huidige betekenis neutraal, banaal, pejoratief of denigrerend is, en zoek in het woordenboek op of het woord misschien een eerste betekenis heeft (gehad) die mooi, verrassend, positief of fantastisch is. Als u een woord gevonden hebt waarover u ‘peter’ of ‘meter’ wilt zijn, maak dan een bordje waarop u schrijft:

« Het woord X protesteert : » ,

waarna u op één of andere manier uitlegt waarom het volgens u fout is gelopen met dat woord. Probeer in de mate van het mogelijke ook aan te geven wanneer die jammerlijke wijziging zich heeft voorgedaan. Als u dat gedaan hebt, bent u klaar om deel te nemen aan de demonstratie op 20 januari 2008. Vergeet niet dat een bordje twee kanten heeft en dat u twee handen hebt: iedereen kan dus met verscheidene verdwaalde woorden op de proppen komen.


De volgende gratis onlinewoordenboeken raden wij ten stelligste aan:

-) Frans: http://atilf.atilf.fr
-) Arabisch: http://www.baheth.info/index.jsp
-) Nederlands: http://gtb.inl.nl/?owner=WNT
-) Spaans: http://www.rae2.es
-) Russisch: http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc2p/350950
-) Pools: http://sjp.pwn.pl
-) Noors: http://www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html
-) Roemeens: http://dexonline.ro
-) Engels: http://www.askoxford.com/results/?view
-) Duits: http://www.duden.de
-) Italiaans: http://www.garzantilinguistica.it
-) Bulgaars: http://www.bgtree.net/rechnik
-) Portugees: http://www.priberam.pt/dlpo/dlpo.aspx
-) Deens: http://ordnet.dk/ods

Noot: we stellen het op prijs dat u het adres van andere gratis onlinewoordenboeken aan ons meldt.

Voorbeelden van woorden die hun belofte niet zijn nagekomen :


Doelstelling 3

Moslims (of zogenaamde moslims) lijden in het dagelijkse leven hoe langer hoe meer onder de associatie die vele geesten in het Westen maken tussen islam en geweld, van terroristische of andere aard. Die verwarring is des te pijnlijker omdat niet alle moslims het geweld steunen dat de wereld wordt aangedaan in de naam van de islam. Vreemd genoeg zijn ze bij ons weten niettemin nooit de straat op gegaan om in opstand te komen tegen die trage maar onafgebroken toename van de islamofobie. Voor de performance-demonstratie over fout gelopen woorden koos het Collectif Manifestement de titel ‘Neen, islamisme is niet het enige woord dat op het verkeerde pad is geraakt: er zijn er vele andere’. Daarmee wil het de moslimgemeenschap uitnodigen van de demonstratie gebruik te maken om haar onvrede te uiten over de islamofobie waarvan ze het slachtoffer is en, in één beweging, over het islamitisch integrisme dat verantwoordelijk is voor die tragische verschuiving van de betekenis. Straf, want het substantief islam wil zeggen ‘vrede’!


islamisme


Het bord hierboven zal in groten getale gereproduceerd worden om al wie dat wil – moslim of niet - de gelegenheid te geven zijn verzet uit te drukken tegen deze lage en laakbare vorm van stigmatisering die het leven van eenieder in onze westerse samenleving vergiftigt.

Het uitstekende woordenboek Frans Le Robert geeft perfect de ‘degradatie’ van de betekenis van het woord islamisme weer. In 1985 werd het nog met twee worden gedefinieerd, zonder verder commentaar:

« Religion musulmane » (‘islamitische godsdienst’).

Vandaag wordt die definitie ‘verouderd’ genoemd, en wordt een andere voorgesteld:

Mouvement politique et religieux qui prône le respect ou l’expansion de l’islam intégrisme.”

(‘politieke en religieuze beweging die het respect voor of de verbreiding van de islam voorstaat integrisme’).

Wat het woord islamofobie betreft: dat werd voor het eerst opgenomen in Le Robert in… 2006!




Retour vers le haut de la page